Nawet jeśli na co dzień wiedziesz spokojne życie i nie wchodzisz w konflikt z prawem, możesz znaleźć się w sytuacji, w której będziesz mieć do czynienia z funkcjonariuszem policji. Warto wiedzieć, jakie prawa i obowiązki ma policjant i kiedy może użyć wobec nas środków przymusu bezpośredniego.
5 czerwca 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Reguluje ona uprawnienia do użycia i wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej dla 23 podmiotów realizujących zadania na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego. Jednym z tych podmiotów jest policja.
Kiedy policjant może użyć środków przymusu bezpośredniego?
Środek przymusu bezpośredniego może być wykorzystany w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z następujących działań:
- wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania,
- odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność policjanta lub innej osoby,
- przeciwdziałania niszczeniu mienia,
- ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą,
- pokonania biernego lub czynnego oporu,
- przeciwdziałania czynnościom zmierzającym do autoagresji.
Jakich środków może użyć policjant?
Przepisy formułują tzw. podstawowy katalog środków przymusu bezpośredniego. Policjant ma prawo użyć środków w postaci m.in.:
- siły fizycznej,
- kajdanek,
- pałki służbowej,
- psa służbowego,
- kaftana bezpieczeństwa,
- ręcznych miotaczy substancji obezwładniających,
- przedmiotów do obezwładniania za pomocą energii elektrycznej (np. paralizatorów) itd.
Zgodnie z ustawą policjant może użyć środków przymusu bezpośredniego po uprzednim bezskutecznym wezwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem. Musi też uprzedzić tę osobę o zamiarze użycia środków. Najlepiej w formie okrzyku, aby osoba mogła go usłyszeć i zrozumieć. Jest to szczególnie ważne, gdyż przebywające w otoczeniu osoby mogą potwierdzić jako świadkowie, że policjant stosował obowiązkową procedurę.
W wyjątkowych sytuacjach policjant nie musi stosować wezwania, o którym mowa. Takie sytuacje występują, gdy:
- istnieje bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności policjanta lub innej osoby,
- zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla dobra chronionego prawem.
